Bespreking coalitievorming en coalitieakkoord - Betoog Mijntje Pluimers

Raad 17 mei 2018 

Voorzitter, dank u wel.
De afgelopen maanden zijn er vele keuzes gemaakt en zullen er nog vele keuzes volgen. Eigenlijk bestaat het hele leven uit het voortdurend maken van keuzes. En die zijn soms niet makkelijk. Echte keuzes vragen om moed. Echter; “It’s not hard to make decisions if you know what your values are”. Principes voorzitter. En waarden. En het hart.
 

En het hart van Lokaal Belang is trots. Trots op het bereikte resultaat tijdens de verkiezingen. Trots op waar wij voor staan en trots op ons mooie en krachtige team. Zoals de Barneveldse Krant het omschreef: Een historische overwinning. Zo voelt het ook.
 

Voor ons liggen een aantal stukken ter bespreking voor. De coalitievorming en het feitelijke coalitieakkoord.
 

Laat ik met het eerste beginnen. De coalitievorming, ook al zo’n keuzemoment.
Dat de grootste partij het voortouw neemt tot de informatiefase, is een algemeen geaccepteerd fenomeen. Belangrijk is het dan dat de aan de voorkant geformuleerde opdracht dan ook netjes uitgevoerd wordt zoals gepresenteerd. De informateur dhr. Lambooij van SGP-huize kreeg de volgende opdracht mee: “Te onderzoeken welke programmatische en politieke mogelijkheden er zijn om tot een hecht en stevig college te komen dat kan steunen op een vruchtbare samenwerking met de gemeenteraad op basis van een werkbare meerderheid in de raad. In dit onderzoek gaat zorgvuldigheid boven snelheid.”
Lokaal Belang nam dan ook aan dat er tijd genomen zou worden om over de inhoud te spreken. Natuurlijk verschil je van elkaar. Die verschillen werden in de campagne helder benadrukt. Zonder verschillen geen 7 partijen, voorzitter. En dat is maar goed ook. Coalitievorming is een kwestie van geven en nemen in het belang van de samenleving als geheel. Je spreekt met elkaar, je onderhandelt over de inhoud. Zo hoort dat.
 

Die onderhandelingen met Lokaal Belang hebben niet plaatsgevonden. Immers, die 40 minuten die Lokaal Belang kreeg, waren slechts bedoeld als een ‘verkennend gesprek’ met alleen de informateur. Informateur Lambooij schrijft in zijn uiteindelijke rapport dat er voor Lokaal Belang geldt dat 'er over een aantal beleidsonderwerpen niet verenigbare inzichten lijken te bestaan'. Dat is een regelrechte aanname voorzitter. En dat vinden wij nogal…bijzonder.
En terwijl er met Lokaal Belang slechts 1 gesprek is gevoerd, heeft de informateur merkwaardigerwijs de keuze gemaakt met Pro98 op 3 april een tweede gesprek te voeren om ‘van een aantal thematische vraagstukken een beter beeld te krijgen bij eventuele programmatische aansluitingsmogelijkheden’. Diezelfde inhoud dus. Het is nogal vreemd dat dit gesprek niet ook tenminste met Lokaal Belang heeft plaatsgevonden.
Tenslotte, als de enige winnaar niet de gelegenheid krijgt om ‘thematische vraagstukken’ nader te duiden, worden de kiezers en Lokaal Belang niet serieus genomen. Zowel niet door de informateur als door de overige partijen. Ook dat vinden wij bijzonder, voorzitter. Het mogelijke vervolg is een vervreemding van de kiezer, dat wat we juist, met zijn allen, niet willen.
 

De heer van der Tang, fractievoorzitter van de SGP, maakte de keuze door te zeggen: “Lokaal Belang heeft echter zelf gekozen voor de oppositie.” Voor de SGP geldt dus dat kritiek hebben op de SGP automatisch betekent dat je op de oppositiestoelen moet plaatsnemen.
Dat is nogal een uitspraak, want naast het niet onderhandelen over die inhoud en het plaatsen van LB in een oppositierol, geeft de SGP ook meteen aan dat zij zichzelf sowieso in een coalitierol ziet.
Is dit de constructieve houding die wij lezen in het coalitieakkoord? Is dit de manier waarop de SGP de gemeente wil besturen?
 

Opmerkelijk is het wel dat de informateur en de heer van der Tang verschillen over de reden dat Lokaal Belang werd uitgesloten voor de coalitie(onderhandelingen). Van der Tang noemt de speech op 29 maart, Lambooij de inhoudelijke verschillen. In ieder geval wordt de enige winnende partij aan de kant geschoven. En de informateur maakte de keuze om dat op de volgende manier te doen, voorzitter: via een aan iedereen gestuurd algemeen mailtje. Dat getuigt van weinig respect voorzitter.
De informateur in Nijkerk deed dat wel fatsoenlijk. Alle partijen waren voor een gesprek uitgenodigd om de uitslag van de informatieronde te bespreken. Alle partijen hadden daaraan voorafgaande overigens allemaal 2 gesprekken gehad. Over de inhoud. En zo hoort het. Een tip voor de heer Lambooij voorzitter.
 

Maar voorzitter, wees niet bezorgd. Lokaal Belang is niet de partij die in een hoekje gaat zitten. In tegendeel. Lokaal Belang is een opgewekte en positieve partij. In de anderhalve maand tijd dat Lokaal Belang in de raad zit, doen we al wat wij de kiezer beloofd hebben: zichtbaar zijn, er boven op zitten en actie ondernemen in het lokale belang van de kiezer.
Collega Blankenburgh vroeg directe actie op donkere en gevaarlijke wegen en gisteren nog, vroeg zij om tal van maatregelen in het GVVP zoals treinstation Stroe, vrachtwagenverbod in Garderen en buslijn 102 in Terbroek. Wij vroegen aandacht voor de onstuimige plannen in het Oosterbos en het Johannabos. College van den Born vroeg aandacht voor de opmerkelijke communicatie rondom de Beeldentuin. Collega Lenters kreeg het voor elkaar dat de gemeente positief is gaan staan ten opzichte van geothermie en wij vroegen aandacht en ingrijpen rondom het plotselinge plan van het kappen van 110 bomen in Voorthuizen. Kortom voorzitter, Lokaal Belang is al lang aan de slag.
 

Dan kijken wij graag naar hoe de beoogde coalitiepartners aan de slag zijn gegaan met het coalitieakkoord. Tja voorzitter, ook hier keuzes.….aardige woorden, mooie zinnen….maar…weinig concreet. Vaag. Zonder echte doelstellingen en hier en daar wat zorgelijk. Ik ga een paar zaken langs.
 

1. De duurzaamheidagenda is mager en weinig ambitieus. Lazen wij in de diverse verkiezingsprogramma’s van CDA, Pro98 en CU nog behoorlijke doelstellingen, in het akkoord slechts wat vage zinnen zonder echte concrete plannen of doelen. Wat zijn die ambities eigenlijk? 20% 30% 40% en wanneer dan precies? Blijven het de doelstellingen uit 2015 of volgen we de doelstellingen van het Rijk en de provincie?
   Jammer dat de door Lokaal Belang genoemde geothermie niet serieus benoemd en opgenomen is als mogelijke en te onderzoeken optie. Want hiermee is echt een grote inhaalslag te maken. Ook op korte termijn met het zonnepanelen plan van Friesland Campina en Groenleven. Daarmee is overigens meteen een saneringsslag te maken als het gaat om asbestdaken. Wij raden het nieuwe college aan even met ze te bellen.
   De inwoners van Voorthuizen, Terschuur, Zwartebroek, Barneveld, Stroe, Garderen, Kootwijkerbroek en mogelijk ook Barneveld lopen nog steeds het risico op plaatsing van megawindmolens groter van de Euromast. Sterker nog, de door Pro98 en CU in januari 2016 eerst afgewezen bosmolens staan gewoon weer op de kaart. Wil dit nieuwe college echt bosmolens gaan plaatsen? Molens die het welzijn van zowel de vele dieren en de rust van de mooie natuur schaden? Moest een renovatie van een complete woonwijk in Barneveld een half jaar wachten vanwege de aanwezige vleermuizen, nu kunnen er dus bosmolens geplaatst gaan worden. Maargoed, de gemeente en enkele partijen in deze raad hebben een niet al te best track-record als het gaat om het beschermen van bossen. Het verbaast aan de ene kant dan ook niet.
   Lokaal Belang doet een dringende oproep om gebruik te maken van de snelle technologische ontwikkelingen en om open te staan voor nieuwe inzichten die het welzijn van de inwoners, de omgeving en dieren dienen.

2. De zin over de voortzetting van het huidige afvalbeleid valt op. Niet dat de ingezette maatregelen geen kans moeten krijgen, maar omdat men er kennelijk zonder meer van uit gaat dat deze maatregelen moeten blijven of zelfs uitbreiden. Wij lezen helaas nergens dat men tevens wil onderzoeken of er efficiëntere, betere en goedkopere manieren zijn om PMD te scheiden, namelijk achteraf. Lokaal Belang wil ook hier een realistisch beleid met een dienend en servicegericht karakter naar de inwoner. Daar betaalt die inwoner tenslotte voor. Maatregelen waarbij het de inwoners steeds ingewikkelder wordt gemaakt om afval te scheiden en waarbij de service omlaag gaat, zullen wij niet steunen.

3. En dan fijnstof voorzitter waar men, met Pro98 voorop, grote maatregelen voor zich zag. Leek er op dit onderwerp voor de verkiezingen geen enkel verschil van mening te bestaan; nu lezen wij dat de nieuwe coalitie uitbreidingsmogelijkheden in de landbouw wil faciliteren. Weliswaar worden duurzaamheidsmaatregelen erbij genoemd, maar in de krant van 30 april jl. stond nog dat het aandeel fijnstof in alle sectoren daalt behalve in de landbouw. Het CBS berekende dat die stijging is toe te schrijven aan pluimveehouders die hun kippen vaker in de buitenlucht laten scharrelen. Gaat deze nieuwe coalitie de groei van de pluimveesector faciliteren? Lokaal Belang vindt dit niet goed voor de luchtkwaliteit en dus de volksgezondheid van onze inwoners.

4. En dan onze dorpen voorzitter. Lokaal Belang heeft niet voor niets de partijnaam gekozen. Wij staan voor het lokale belang, in elke kern, met zijn eigen vraagstukken, wensen en belangen. Zo ook Garderen. De roep van inwoners om te investeren in dit dorp heeft Lokaal Belang heel erg goed gehoord en tot zich genomen. Eindelijk mag Garderen zich verheugen op een nieuw dorpshuis. Lokaal Belang ziet het allemaal nog ambitieuzer en wil investeren in de leefbaarheid, of te wel, investeren in de samenleving van Garderen. Het terugdringen van laaggeletterdheid, stimuleren van lezen en taalontwikkeling, en creëren van een huiswerk-studieplek voor jongeren, het kan! Lokaal Belang ziet daarom graag een bibliotheekuitleenfunctie voor zich in het nieuwe dorpshuis. De ruimte is er. Nu waren o.a. de partijen Pro98 en CU voor de verkiezingen positief en steunden deze wens. De VVD was overigens ook voor. Wij vinden het jammer dat het niet in het coalitieakkoord terecht gekomen is. Boter bij de vis zeg maar.
   Vandaar dat wij een motie indienen waarbij het nieuwe college dringend gevraagd wordt zich in te spannen deze functie te realiseren. Wij hopen namelijk niet dat het van deze partijen een loze verkiezingsbelofte was.

5. Onze gemeente is ambitieus. Heel mooi. We willen veel en dat kost geld. Maar, onze netto schuldquote blijft te hoog en de solvabiliteit mag ook beter. Het verbaast ons dan ook dat de coalitiepartijen geen concrete doelstellingen formuleren om deze getallen gefaseerd te verbeteren zeker met het oog op de door henzelf geformuleerde heldere stellingen hierover in hun programma’s. De opgenomen zin is nu vaag en niet concreet. Gezien onze wens voor een degelijk financieel beleid met voldoende reserves om tegenslagen op te vangen en een verbetering van de solvabiliteit en de netto schuldquote, vinden wij dit allemaal wat magertjes.

6. Een lichtpuntje in dit akkoord voorzitter. Wij zijn verheugd te lezen dat ook dit nieuwe college het standpunt heeft dat het Leerlingenvervoer weer in eigen Barnevelds beheer moet komen. De nieuwsberichten en de stellingname in een eerdere commissievergadering gaven dit signaal al, nu is dit overgenomen in het akkoord. Ik wil er in dit verband wel op wijzen dat Lokaal Belang de enige partij was die klip en klaar en al ruim voor de verkiezingen aangaf dat de regie over het Leerlingenvervoer weer in handen van de gemeente moest komen. Dit in belang van onze kwetsbare kinderen. Overigens wel opmerkelijk dat dhr. Boeve van Regio Food Valley vandaag in de krant liet optekenen dat Regio Food Valley niet over de Leerlingenvervoer zou moeten gaan. Een half jaar terug liet hij nog weten dat het Leerlingenvervoer, na onderzoek over het afschuwelijke debacle in augustus, gewoon bij Regio Food Valley moest blijven. Maargoed, dat terzijde.

Alles bij elkaar genomen voorzitter, het klinkt allemaal aardig, maar dit akkoord is als slappe thee. Men schrijft vooral te gaan willen doen, maar ik heb even geteld voorzitter, de coalitie heeft maar liefst 23 zaken die zij eerst willen ‘onderzoeken’. Me dunkt, weinig concreet.
Is dit nou werkelijk het coalitieakkoord waarvan de informateur zei dat Lokaal Belang vanwege ‘een aantal beleidsonderwerpen niet verenigbare inzichten lijken te bestaan' niet in een coalitie zou passen? Maargoed, er is dan ook niet onderhandeld met Lokaal Belang over deze beleidsonderwerpen.
 

Kortom voorzitter, er liggen genoeg uitdagingen. Maar gezien het proces van coalitievorming, de gedane uitspraken, de aannames en de inhoud van het coalitieakkoord, zullen wij als Lokaal Belang een signaal moeten afgeven. Het akkoord is geen raadsvoorstel, maar Lokaal Belang kan er niet achter staan.
 

Het enige dat mogelijk is, is een stem laten horen bij het kiezen van de wethouders. Nu hebben we tegen geen enkel persoon een persoonlijk bezwaar. Echter, wij moeten nog maar zien hoe dit nieuwe college met dit slappe thee-akkoord gaat functioneren. Zij maken een nieuwe start en Lokaal Belang wil dan ook graag de wethouders beoordelen op wat zij met dit akkoord gaan doen, of juist laten. Lokaal Belang is dus niet tegen maar ook niet voor, dus neutraal en daarom zullen wij blanco stemmen.
 

Maar liefst 4000 inwoners van onze gemeente hebben voor LB gekozen omdat zij het belangrijk vinden dat er een nieuwe wind gaat waaien in het gemeentehuis. Deze aanstaande coalitie kan haar borst natmaken. Sinds anderhalve maand is Lokaal Belang actief in het belang van de dorpen en haar inwoners. En daar gaan wij mee door.
 

Vol enthousiasme en energie en met een positief kritische blik zal Lokaal Belang zichtbaar en aanspreekbaar zijn. Wij zullen ons inzetten voor het welzijn van onze gemeente. Dat in goede samenwerking met alle betrokkenen. Dat zijn de inwoners, de raad als hoogste orgaan, het college en de ambtenaren in het huis. Dat alles in het belang van onze mooie gemeente die hopelijk nog veel mooier wordt!
 

Dank u wel voorzitter.