Bijdrage raad: spreektekst Gert Hein Kevelam bij begroting 2024

Voorzitter,

Vandaag bespreken wij de Ontwerp-Programmabegroting 2024, een stuk vol getallen waarin de miljoenen je om de oren vliegen. Een klein beetje relativering is hier wel op zijn plek. Ik kijk daarbij terug op het afgelopen jaar. Er zijn dingen gebeurd, laat ik er eens wat mooie zaken uitpakken: Neem nou eens dat dorp wat opeens nog gelukkiger werd, waar het leven opeens nog iets mooier werd. Dat dorpje ja, waar ik wel vaker over vertel hier binnen de raad. Er was opeens politieke wil, er was een flinke dosis bestuurlijke daadkracht en er waren twee blikken borden. Zo werd Garderen verlost van de vrachtwagenplaag. Iets dergelijks gebeurde ook hier in het centrum. Een paar hekjes, politieke wil, bestuurlijke daadkracht en inzet van onze boa’s en plotseling had Barneveld weer een wandelpromenade, met de nadruk op WANDEL. Wat ik hier betoog zijn 2 dingen:

1.      Het doet ertoe wat wij hier beslissen. Wij kunnen problemen oplossen.
2.      Het gaat niet altijd over geld. Zoals ik al zei, 2 blikken borden veranderden Garderen ten goede.

Dit gezegd hebbend ga ook ik onvermijdelijk over naar dat boekwerk met al die getallen. Maar niet nadat ik het college, de wethouder van financiën in het bijzonder en de vele ambtenaren betrokken bij dit stuk mijn complimenten heb gemaakt. Ik weet dat dit een loze kreet kan zijn, dit doe je zo bij het behandelen van dit stuk. Maar zo ziet Lokaal Belang het deze keer niet. Waar we vorig jaar de contouren zagen van een organisatie met grip op haar financiën, wordt dat in deze begroting waar gemaakt. Wij zijn daar blij mee. Als we het uitvoeringsplan nemen, en het daaraan gekoppelde Meerjaren Investeringsplan, dan zie je dat er keuzes worden gemaakt door dit college. Pak daar dan de nu al bijna beroemde lijst B bij. De lijst met voor het komend jaar afgevallen projecten, dan zie je de afweging die gemaakt wordt. Je ziet, ik zou bijna zeggen eindelijk, dat je wensen kunt hebben maar dat niet alles kan. Je ziet dat een urgente en reële wens soms in het komend jaar niet uitgevoerd kan worden, en dat dit college daar niet voor wegduikt, maar dit onomwonden recht voor z’n raap op papier zet. We zien gelukkig ook een lange lijst van projecten die wél lukken. Een motie over circulariteit wordt uitgevoerd in de vorm van een grondbank, prachtig. De Troelstralaan wordt aangepakt, Troelstra zou trots op u zijn. En ja, er komt een Boulodrome. Een kleine greep uit een lange lijst.

Maar even terug naar de befaamde lijst B, daarin zien we ook waarom het niet allemaal lukt. Geld was altijd het afwegingskader. Nu is daar de factor capaciteit aan toegevoegd met daarbij de term “realistisch begroten”. Dus begroten wat je je kunt veroorloven en wat je kunt realiseren, met daarbij de opdracht afmaken waar je aan begonnen bent. Mooi deze omslag en de daarbij behorende transparantie. Deze openheid geeft kwetsbaarheid en vraagt om lef. Men kan zo maar gaan vragen: "Hoe kan het nou dat je 14 miljoen euro investeringsbudget hebt, dat niet uitgeeft, maar wel een lijst hebt met projecten die afvallen voor 2024?” Dat is dan ook de vraag die wij als Lokaal Belang stellen. Of iets preciezer, als je zegt dat je de kapitaallast van 14 miljoen investeringen langjarig kunt dragen, maar slechts voor 8 miljoen projecten uitvoert omdat je geen capaciteit hebt, dan moet je daar hard aan de bak. Niet dat wij denken dat er niet van alles gebeurt op het gebied van personeelswerving en het zoeken naar externe partijen voor de uitvoering, maar als een extra steun in de rug of zo u wilt een duwtje in de goede richting dienen wij, samen met het CDA, een motie in waarin wij oproepen om bij de aanstaande kadernota te komen met maatregelen om de lijst met afgevallen civiele werken te bekorten.

Wat een beetje dreigt onder te sneeuwen is het feit dat er intern op een andere manier naar projecten wordt gekeken. Waar het eerst ging over budgetten en zorgen dat je voldoende budget hebt voor je project om een tegenvaller op te vangen, wordt er nu meer gestuurd op kosten. Ja, het moet goed, maar het budget hoeft niet op. Het is ook niet nodig om eigen potjes te creëren voor tegenvallers. Nee, tegenvallers meld je gewoon en dan wordt er gezamenlijk naar gekeken. Dat vraagt vertrouwen van de ambtenarij in het college. Door alle nog bestaande budgetten strak onder de loep te nemen heeft dit al serieuze bedragen opgeleverd. Maar het is vooral deze nieuwe werkwijze en de daaraan gekoppelde mindset waar Lokaal Belang voor de toekomst grote verwachtingen bij heeft.

De wethouder heeft ons toegezegd dat er gewerkt gaat worden aan scenario’s voor de jaren die nu als ravijnjaar worden betiteld. Lokaal Belang is één van de partijen die hierop aangedrongen heeft. Wij begrijpen de oproep van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, het VNG, we staan ook zeker achter de nu gevoerde actie op dit punt, maar er moet een alternatief voorhanden zijn. Wij zien dus uit naar deze alternatieven zoals die in de eerste helft van het komend jaar gepresenteerd gaan worden. Tenslotte is degelijk financieel beleid een belofte van deze coalitie.

Voorzitter, wij blijven het lastig vinden dat er op allerlei momenten, schijnbaar achteloos, miljoenen uit Den Haag onze kant opvliegen. Het lijkt mij enerzijds dat de landelijke overheid hier mee door moet gaan, het gemeentelijk beleid moet betaald worden. Maar anderzijds is ook deze begroting alweer in een ander daglicht gezet door de Septembercirculaire en een uitkering in het kader van BUIG van gezamenlijk zo’n 4 miljoen. Wij kunnen daar met z’n allen even niets mee, maar ik wilde het hier graag even gezegd hebben.

Nu nog even een tweetal moties ter afronding. Lokaal Belang dient, samen met ChristenUnie, een motie in om het vapen, het roken van elektronische sigaretten, te behandelen als een zeer slechte gewoonte. Het zou derhalve wat ons betreft opgenomen moeten worden in het Gezonde Leefstijlakkoord. Van daaruit kan het een integraal onderdeel uitmaken van alle acties die plaatsvinden vanuit de gemeente op het gebied van voorlichting en preventie voor wat betreft een gezonde leefstijl.

Wij schreven een motie om het rioolwater te controleren op middelengebruik, laten we zeggen drugs. Even procedureel, wij wilden een motie indienen op dit punt, maar zagen niet dat Pro’98 op exact ditzelfde punt en eerder dan ons een motie had rondgestuurd. Wij tekenen dus graag mee met de motie van Pro’98. U heeft, naast wat u in de motie heeft kunnen lezen de argumentatie bij deze motie reeds gehoord van dhr. Van der Lubbe (PRO'98). Maar ik wil er nog een kleine persoonlijke overweging bij geven. Als 50+er heb ik in de afgelopen jaren veel lessen van mijn drie dochters moeten krijgen op het punt van problematiek rondom middelengebruik, en dan vooral in hoe dichtbij het is. Mijn naïviteit is door hen afgenomen, maar nog altijd hoor ik verhalen die mij van mijn stoel doen vallen. Het is niet alleen het gebruik op dat feestje. Het is ook het gebruik om die werkprestaties vol te houden. Die extra uren te draaien. Ja, dat werkethos waar wij ons als Veluwenaren, en Barnevelders in het bijzonder, zo op voor laten staan. Daarom, meten is weten. Laten we proberen te meten wat, hoeveel en wanneer we gebruiken, en daar vervolgens ons beleid op voeren.

Voorzitter ik rond af met de woorden dat Lokaal Belang in zal stemmen met deze ontwerpbegroting.