Bijdrage raad: spreektekst Jan Willem van den Born bij de Begroting 2023

Allereerst dankt onze fractie onze wethouder en de afdeling financiën voor het vele werk wat verzet is. Het is altijd weer een hele klus, zeker dit jaar, het eerste bestuursjaar van een nieuwe coalitie.

We leven in bijzondere tijden. Een oorlog in Europa waarbij al duizenden Oekraïense burgers om het leven zijn gekomen en miljoenen op de vlucht zijn. Mega hoge inflatie en energiekosten, Een economie die piept en kraakt en 1 op de 13 kinderen in Nederland die met honger naar school gaan. We dachten 2 jaar geleden dat corona het ergste was wat ons kon overkomen. Vandaag weten we wel beter.

Daarom ben ik blij dat er in deze begroting van SGP, LB en CU veel aandacht is voor het onderwerp armoede. Ik ben ook blij dat onze gemeente financieel in staat is om 2,1 miljoen euro ten laste van het voorlopige resultaat 2022 beschikbaar te kunnen stellen ten behoeve van armoedebeleid om maatregelen te nemen om bijvoorbeeld eenmalig schoolkostenregelingen te verhogen, gezinnen en ondernemers te ondersteunen bij de kosten voor energie en de inkomenstoeslag kunnen verhogen.

Dit college gaat ook extra investeren in het voorkomen van schulden, het verhogen van de subsidie van de muziekschool, extra investeren in het stimuleren van evenementen en uitbreiden van de balie publiekszaken. Ik noem er zomaar een paar.

Waar LB natuurlijk uiteraard zeer content mee is, is het opstellen van een bomenbeleidsplan. Een lang gekoesterde wens. Bomen zijn belangrijk. Ze leggen co2 vast en remmen de klimaatverandering af. Bomen houden ons koel in warme zomers en dempen geluidoverlast. Het is niet voor niets dat in alle dorpsplannen, dorpsvisies of centrumvisies er door onze inwoners 1 onderwerp prominent genoemd wordt. Meer bomen en groen in de dorpen. Daar gaan we dus mee beginnen.

Voorzitter, op 7 juli vorig jaar heeft de raad de hoofdlijnennotitie aangenomen. Unaniem. Met dit besluit heeft de raad besloten dat onze gemeente de komende 18 jaar gaat groeien van 60.000 naar maximaal 85.000 inwoners. De consequentie van deze explosieve groei is dat we als gemeente fors moeten gaan investeren om deze groei mogelijk te maken. Investeren in wegen en overige infrastructuur, investeren in scholen, investeren in dorpshuizen, investeren in ontmoetingscentra zoals Bronveld waar we onlangs over besloten hebben en bovenal in woningbouw.  Deels kunnen wij deze investeringen financieren met eigen kapitaal, en deels moet dat met vreemd vermogen. Dat daardoor onze schuldquote stijgt naar boven de 185% is niet prettig, maar ook een logisch gevolg van de forste investeringen die de komende jaren plaats zullen vinden.

De financiële risico’s bij deze hogere schuldquote kunnen we aan als gemeente Barneveld. Namelijk ons weerstandsvermogen blijft binnen een aanvaardbare bandbreedte.

Bij deze enorme investeringen horen ook zorgen over de betaalbaarheid van dit alles. Dat zijn terechte zorgen voorzitter. Want de komende 4 jaar zijn wij uitstekend in staat om aan onze verplichtingen betreffende de kapitaallasten te voldoen. Maar zijn we dat over 8 jaar ook? Of over 12 jaar? LB is zeer tevreden dat dit college besloten heeft om over te gaan tot een MIP (Meerjaren InvesteringsPlan) Dit plan zorgt ervoor dat de grenzen van onze financiële ruimte steeds duidelijker, inzichtelijker en transparanter worden. Daarnaast moet ieder investeringsvoorstel gebaseerd zijn op een visie, een besluit of een beheerplan. De planning moet realistisch en haalbaar zijn. Voorzitter, dit alles hoort bij een solide realistisch financieel beleid. Door realistisch te begroten en het instellen van een investeringsplafond is er meer financiële ruimte gekomen. Hoe? Gewoon. Door als je als organisatie niet te verslikken in plannen die niet realistisch en uitvoerbaar zijn. En dat te vertalen naar een investeringsplafond met de daarbij behorende kapitaallasten. En als blijkt dat het in de toekomst heel erg lastig wordt om bepaalde investeringen betaalbaar te houden, dan kunnen we als raad direct daarin sturen.

Voorzitter,

In het meerjarenperspectief bij de kaderbrief heeft het college ervoor gekozen om bij de inflatieontwikkeling te kiezen voor een driejaarsgemiddelde in plaats van een 5 jaarsgemiddelde. LB staat achter dit besluit. Het is onverstandig om je organisatie door inflatie financieel uit te hollen. Daarmee hou je je voorzieningenniveau in stand zonder grote ombuigingen. En door het vertragingseffect zien wij dat we dat dit resulteert in een verhoging van 0,25% hoger voor 2023.

Wij zijn verheugd dat er dit jaar geen stijging plaatsvindt voor de afvalstoffenheffing. We zien dat dit effect zelfs doordruppelt in de belastingcapaciteit de komende jaren. Die blijft nl. onder de 100%. Dat betekent dat onze lokale lastendruk lager is dan gemiddeld in Nederland. Een zeer positieve ontwikkeling voorzitter.

U begrijpt uit mijn betoog dat LB zeer tevreden is met deze begroting. De wethouder financiën heeft het goed verwoord in zijn eerste zin van de begroting. We moeten scherp aan de wind varen. Ons schip door de woelige baren van deze tijd loodsen. Deze gemeenteraad staat voor grote vraagstukken en uitdagingen de komende jaren. De groei naar 85.000 inwoners wordt met deze begroting verder mogelijk gemaakt.

 

Moties

Voorzitter, onze fractie heeft een aantal moties.

• Onze eerste motie gaat over het versnellen van een onderzoek naar monomestvergisters. Dit stond al in ons coalitieakkoord, maar wij vinden dat er extra gas gegeven moet worden in het onderzoek naar deze bron van energie. Onze fractie heeft onlangs een bezoek gebracht aan agrariër Jan Dekker in Putten. Met zijn installatie levert hij iedere dag energie aan 1500 huishoudens. Met voornamelijk mest en reststromen uit voedsel wat niet meer voor consumptie gebruikt wordt. Een ander voorbeeld is de fam.van Houten uit Leeuwarden. Zij hebben een melkveebedrijf met 380 melkkoeien en leveren iedere dag groen gas aan 240 woningen in Leeuwarden, hebben hun co2 footprint drastisch verlaagd en bij het uitrijden van hun mest in de vorm van digistaat ontstaat geen stank.
• Samen met de CU dienen wij een motie in om een onderzoek te starten om wellicht assistentie te krijgen door defensie m.b.t. de ambulancedienst.
• Een motie om een bomenroute te starten in onze gemeente. Een voorbeeld daarvan zit bij de motie.
• Een motie om de telefonische bereikbaarheid van de BOA’s te verhogen.
• Een motie om strengere regels bij houtstook toe te passen in het geval van een RIVM stookalert. (Zoals in heel Twente, Soest, De Bilt, Haren, Nijmegen, Leek, Loppersum, Delfzijl)
• Een motie om een skatebaan in Voorthuizen mogelijk te maken
• Een motie voor het plaatsen van meer openbare schaaktafels
• En een motie om te bekijken of wij andere gemeenten in Nederland kunnen volgen die de graven van ex KNIL-militairen een bijzondere status gegeven hebben.