H1 Bestuur
1.1 Openbaar bestuur
Integer bestuur
Voor Lokaal Belang is integriteit van het allergrootste belang. Onze gemeente moet betrouwbaar, zorgvuldig, transparant en integer zijn en daarnaar handelen. Onze inwoners moeten te allen tijde kunnen rekenen op een bestuur dat voldoet aan deze eisen. Dat betekent ook dat van een gemeentebestuur mag worden verwacht dat zij het goede voorbeeld geven, transparant zijn en vroegtijdig communiceren over zaken die inwoners raken, en dat gedane beloftes door het gemeentebestuur worden nagekomen. Deze houding van het gemeentebestuur draagt bij aan de vertrouwensrelatie tussen inwoners en overheid. En dit is volgens Lokaal Belang essentieel voor een prettige manier van samenleven en samenwerken en voor het creëren van draagvlak. Wij staan voor een overheid die dienend is aan haar inwoners.
Vertrouwen en draagvlak
Lokaal Belang vindt het vertrouwen van de overheid in haar eigen inwoners het startpunt voor een gezonde onderlinge relatie. Betrokken inwoners zijn namelijk tot heel veel bereid om hun steentje bij te dragen aan hun leefomgeving. Daar heeft Lokaal Belang heel veel waardering voor. Inwoners zijn ook heel goed in staat zich in een dossier te verdiepen en een inhoudelijke bijdrage te leveren. Het is daarom erg belangrijk dat de gemeente serieus en inhoudelijk luistert naar de inwoners en daadwerkelijk wat met hun inbreng doet. Het is tenslotte hun leefomgeving en daarom weten zij als beste wat zich daar afspeelt. Dit geldt in het bijzonder voor plannen die een ingrijpende invloed hebben op hun directe leefomgeving. Lokaal draagvlak of het gebrek daaraan moet zeer serieus genomen worden. Zeker bij moeilijke, gevoelige kwesties is het van belang om als overheid deze begrijpelijke emoties van inwoners te proberen te begrijpen.
Lokaal Referendum
Een op de drie gemeenten heeft een referendumverordening. Een referendum is een democratisch instrument waarbij inwoners zich kunnen uitspreken over een politieke kwestie. In de afgelopen tien jaar zijn er 36 lokale referenda gehouden in Nederland. De gemeente Barneveld kent (nog) geen referendumverordening. Daarmee missen onze inwoners een belangrijk instrument in de gereedschapskist van democratische middelen. Een actieve en goedwerkende democratie vereist betrokkenheid van inwoners. Een lokaal referendum betrekt meer groepen inwoners bij de besluitvorming van de gemeenteraad en kan daarnaast ook draagvlak creëren voor zorgen bij belangrijke politieke beslissingen/besluiten. Het lokaal referendum zorgt daardoor voor grotere legitimiteit en vertrouwen in de lokale democratie. Een referendum kan er bovendien voor zorgen dat kiezers actief deelnemen aan het publieke debat of zaken die volgens hen van maatschappelijk belang zijn. Lokaal Belang wil daarom een referendumverordening waarbij het mogelijk is een referendum te organiseren op initiatief van zowel inwoners als de gemeenteraad. Daarnaast wil Lokaal Belang de mogelijkheid bieden om wanneer een referendum door de gemeenteraad geïnitieerd wordt, de vraagstelling kan bestaan uit verschillende antwoorden of oplossingsrichtingen in plaats van de keus voor of tegen. Dat laatste doet recht aan de complexiteit en samenhang van besluiten waarbij het moeilijk is om de antwoorden plat te slaan tot een simpel ja of nee.
Transparantie bestuur
De overheid is het ‘Openbaar Bestuur’ van een land, een provincie of gemeente. Openbaar betekent ook daadwerkelijk openbaar, dus het geven van openheid van zaken richting haar inwoners. Openbaar, tenzij. Lokaal Belang wil dat dit uitgangspunt zoveel mogelijk wordt toegepast in de dagelijkse praktijk. Een ‘Openbaar Bestuur’ moet zich kunnen én bereid zijn zich te verantwoorden voor de gemaakte keuzes. De afwegingen moeten inzichtelijk en logisch navolgbaar zijn voor inwoners. Het gaat tenslotte om hun leefomgeving en hun welzijn. Uiteraard is het logisch dat er soms zaken in beslotenheid moeten worden besproken. Dat moet echter wel geminimaliseerd worden en met duidelijke en zwaarwegende argumenten onderbouwd kunnen worden.
Wet Openbaar Bestuur – Wet Openbare Overheid
Indien inwoners of organisaties inzicht willen in de afwegingen en besluiten van de gemeente, dan moet daar niet geheimzinnig over gedaan worden. Als de overheid zich open en transparant gedraagt naar haar inwoners draagt dit ook bij aan het vertrouwen van inwoners in de overheid. De wetten hierover dienen te worden nageleefd en uitgevoerd. Hiermee doelt Lokaal Belang op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB), die binnenkort (op 1 mei 2022) vervangen gaat worden door de WOO; Wet Openbare Overheid. Een cruciaal verschil met de WOB is dat de WOO toezicht houdt op het actief verstrekken van informatie door de gemeente in plaats van passief. Dat vindt Lokaal Belang een hele goede zaak. Het is niet acceptabel als de overheid (veel te veel) informatie achterhoudt.
Agendacommissie en Presidium openbaar
Het zijn van openbaar bestuur betekent ook dat je transparant bent over je eigen organisatie. Binnen de gemeente zijn diverse commissies en bestuursorganen aan het werk om de gemeenteraad optimaal te laten functioneren, zoals de agendacommissie en het Presidium. Deze commissies hebben een indirecte en directe invloed op het reilen en zeilen van dit hoogste orgaan binnen de gemeente; de gemeenteraad. Ook hierbij is het van belang zo veel mogelijk transparant en open te zijn. De gemeente Barneveld is een uitzondering in de provincie Gelderland met de afspraken/regels/bepaling dat vergaderingen van zowel de agendacommissie als het Presidium achter gesloten deuren plaatsvinden. Zelfs bij de Provincie zijn deze vergaderingen openbaar. Lokaal Belang zal zich in blijven zetten voor een meer open, openbare en transparante gemeente Barneveld.
Wetten, regels, verordeningen
Een overheid schrijft wetten voor, legt verordeningen vast en stelt regels op. Deze wetten, verordeningen en regels hebben als doel de samenleving en daarmee haar inwoners en haar omgeving te beschermen. Lokaal Belang vindt het belangrijk dat de overheid haar eigen opgelegde wetten, verordeningen en regels respecteert en naleeft. Ook als deze gewenste ontwikkelingen in de weg staan. Een voorbeeld hiervan is de monumentenstatus van Het Pastoriebos in Voorthuizen.
1.2. Communicatie en dienstverlening
Communicatie
Bijna alles valt of staat met een goede communicatie. Communicatie moet helder, servicegericht en transparant zijn. Veel te vaak worden inwoners overvallen door niet tijdige informatie bijvoorbeeld voor inspraakavonden en aanpassingen aan hun leefomgeving. Dat is onfatsoenlijk en levert onnodige frustratie op wat niet helpt voor het vervolg van het proces. Het zet namelijk direct de inwoners procedureel en inhoudelijk op achterstand en zet de verhoudingen op scherp. Dat heeft helaas zijn weerslag op het verdere verloop van het proces. Zonder goed proces, geen goede inhoud. Voorbeelden hiervan zijn het proces van de herinrichting van de Bakkersweg, windenergie en zonneveldproject Wolsbergerweg in Voorthuizen.
Website
De gemeentelijke informatie moet 24 uur per dag op de website van de gemeente bereikbaar en beschikbaar zijn voor inwoners en ondernemers. Daarom wil Lokaal Belang dat de gemeente een uitstekende digitale service biedt en blijft bieden. Om deze reden moet er gewerkt worden aan een verdere verbetering van de toegankelijkheid en duidelijkheid van de gemeentelijke website. Deze dienst moet servicegericht en toegankelijk zijn en voldoen aan de technologische ontwikkelingen van deze tijd. De huidige maatschappij verlangt een moderne, adequate en toegankelijke manier van communicatie. De gemeente zorgt daarom voor een praktisch en overzichtelijk communicatieplatform waarmee de gemeente met de inwoner kan communiceren.
Live chat
Lokaal Belang heeft zich succesvol ingezet voor de ontwikkeling van een live chat optie op de website van de gemeente Barneveld. Dit vergemakkelijkt het ook voor mensen die minder mobiel zijn om in contact te komen met de gemeente. Overwogen moet worden om deze chat-optie ook buiten kantooruren open te stellen op bepaalde vaste dagen waarbij de bemensing binnen de bestaande organisatie moet worden georganiseerd.
Sociale media
Daarnaast moet de gemeente Barneveld de communicatie via sociale media als Facebook, Twitter en WhatsApp actief en efficiënt blijven vormgeven en gebruiken.
Communicatie met ouderen
Er moet in de communicatie met inwoners rekening gehouden worden met ouderen, want niet alles hoeft per se via het internet. De digitalisering zorgt voor efficiëntie maar heeft ook een keerzijde; niet elke oudere heeft toegang tot internet of is digitaal vaardig genoeg om zaken via internet te regelen. De gemeente moet toegankelijk zijn en blijven voor iedereen. Dus ook voor ouderen moeten de offline diensten beschikbaar blijven. Indien gewenst moet de gemeente ouderen helpen of ondersteuning bieden bij het gebruik met de online diensten als deze inwoners daartoe zelf niet in staat zijn.
Openingstijden gemeentehuis
Verder zal onze gemeente zich moeten aanpassen aan de dagindeling van veel werkenden in onze gemeente en de behoefte die er is als het gaat om dienstverlening. Daarom wil Lokaal Belang dat ons gemeentehuis alle werkdagen tot en met 17:00 uur open is, waarbij minimaal 2 avonden per week tot 21:00 uur, of een avond en een zaterdagochtend (tot 12:00 uur). Dit is in lijn met de wensen van onze inwoners zoals weergegeven in het onderzoek (Peiling inwonerspanel dienstverlening, juni 2019).
Informatievoorziening inwoners over projecten
Projecten kunnen van grote invloed zijn op het dagelijks leven van inwoners. Lokaal Belang wil dan ook tijdige, maar bovenal volledige informatievoorziening naar inwoner bij projecten in hun directe leefomgeving. Is deze informatievoorziening voorafgaand aan de start van het project niet op tijd en volledig, dan is het niet mogelijk dat het project van start kan gaan.
Daarnaast is de gemeente, daar waar mogelijk, verantwoordelijk om de informatie en communicatie met de uitvoerende partijen, zogenaamde ‘derden’ goed te laten verlopen. Ook wat de gemeente met omwonenden afspreekt, hoort tijdig en zorgvuldig bij de uitvoerenden bekend te zijn. Evenzeer is de gemeente verantwoordelijk voor het toezicht houden op de gemaakte afspraken tussen de partijen en moet de gemeente ingrijpen daar waar ruis in de communicatie lijkt te ontstaan. Verder houdt de gemeente toezicht op de uitvoer over deze afspraken en grijpt direct in waar dat noodzakelijk is. Dit komt de betrouwbaarheid van de gemeentelijke overheid ten goede. Hierdoor vervult de gemeentelijke overheid een signalerende functie en handelt adequaat daar waar nodig.
De gemeente informeert haar inwoners tijdig over aangevraagde en verleende vergunningen enzovoort. De toelichtingen op de gevraagde vergunningen en wijzigingen in het bestemmingsplan moeten uitvoeriger en duidelijker. Daarbij moet gedacht worden aan uitbreiding van de inhoud en de leesbaarheid van de gemeenteberichten.
1.3 Lokale betrokkenheid
Participatie inwoners
Participatie is niet meer weg te denken uit het dagelijks bestuur van onze gemeente. In veel beleidsstukken kom je deze term tegen, wat volgens Lokaal Belang een goede zaak is. Per slot van rekening is het serieus nemen van inwoners, het luisteren naar inwoners en het gezamenlijk werken aan de beste oplossingen voor de samenleving, heel waardevol. Dit draagt bij aan een gevoel van verbondenheid en verantwoordelijkheid.
Echter, inwonersparticipatie mag niet verworden tot een minimum waarbij het doel is dat er dan tenminste gezegd kan worden dat voldaan is aan participatie. Oftewel, het kunnen zetten van een vinkje op de to-dolijst. Participatie vraagt om een proactieve en open grondhouding en het daarmee gepaard gaand concreet gedrag vanuit de gemeente. Startpunt hiervan is het tijdig, volledig en zorgvuldig communiceren met haar inwoners. Participatie vraagt ook een houding waarbij de gemeente openstaat voor de input en mening van inwoners. En een overheid die bereid is haar standpunten en beleid aan te passen als een grote meerderheid van de inwoners dat wenst.
Wijkplatforms en Plaatselijke Belangen
Ogen en oren
Betrokkenheid van onze inwoners is Lokaal Belang veel waard. Samen weten en kunnen wij meer; samen staan we sterk. De inwoners die zich inzetten middels wijkplatforms (WPF) en/of Plaatselijke Belangen (PB) voor hun dorp, verdienen grootse waardering en facilitering in ruimte en beschikbaarheid van middelen indien dit noodzakelijk wordt geacht. Deze Wijkplatforms en Plaatselijke Belangen zijn de ogen en de oren van een wijk of het dorp en zetten zich belangeloos en ruimhartig in voor de inwoners. Lokaal Belang ziet hen als serieuze gespreks- en overlegpartners en daarom moet er geregeld overleg plaatsvinden en gecontinueerd worden. Daar hoort ook een jaarlijks overleg met de gemeenteraad bij, om terug- en vooruit te kijken op en naar de ontwikkelingen in de samenleving.
Taken en verantwoordelijkheden
Wijkplatforms en Plaatselijke Belangen zijn echter niet verantwoordelijk voor de uitvoer van gemeentelijke taken bijvoorbeeld in het kader van de duurzaamheidsopgave of de decentralisaties. De gemeente maakt beleid en neemt hiervoor verantwoordelijkheid. Iedere inwoner moet vanuit de gemeente kunnen rekenen op wettelijk geregelde hulp daar waar nodig. Daar zijn wijkplatforms en plaatselijke belangen niet voor bedoeld. Daarbij speelt ook een rol dat niet ieder wijkplatform even groot is en de werkzaamheden verschillend vorm gegeven worden.
Standpunten en communicatie
Het is volgens Lokaal Belang erg belangrijk dat de gemeente er niet automatisch van uitgaat dat standpunten van Plaatselijk Belangen of Wijkplatformen de mening van het hele dorp of wijk weergeven. De gemeente is er verantwoordelijk voor om de mening van inwoners op een andere manier te peilen en op basis daarvan keuzes te maken of besluiten te nemen. Verder is het van belang dat de gemeente geen besluiten neemt op basis van bijeenkomsten waar in sommige gevallen slechts een handjevol inwoners aanwezig is geweest. Dit is geen juiste en rechtmatige afspiegeling van de wijk/buurt of het dorp. Daarnaast is en blijft het ook een aandachtspunt voor de gemeente dat zij te allen tijde verantwoordelijk is en blijft voor de communicatie van plannen richting alle betrokken inwoners.
Evaluatie
Lokaal Belang vindt het essentieel dat er om de twee jaar een evaluatie van Plaatselijk Belangen en Wijkplatforms plaatsvindt. Het is belangrijk om de vinger aan de pols te houden over hoe het gaat in de betreffende wijk/buurt/dorp en wat de behoeften van hen zijn. De gemeente kan via gebiedsregisseurs ondersteunend zijn in het functioneren van dergelijke organisaties.
Dorpsplannen
Dorpsplannen worden geschreven en bepaald door de inwoners. Daarom is het belangrijk dat de gemeente deze dorpsplannen zeer serieus neemt en concreet betrekt bij de ontwikkelingen in de betreffende dorpen. Deze prachtplannen mogen niet in een la verdwijnen. Burgerinitiatieven vanuit de samenleving waardeert Lokaal Belang zeer. Daarbij is het van belang dat zowel de gemeente als de gemeenteraad een dergelijk initiatief niet vroegtijdig beëindigt.
Jongerenraad
De gemeente Barneveld kent een zeer actieve Jongerenraad. Lokaal Belang ondersteunt dit initiatief en de inzet van jongeren van harte. Het is namelijk van belang dat ook de jongere generatie mee kan praten en kan denken over het besturen van de gemeente. Tevens vindt Lokaal Belang het belangrijk dat jongeren vroegtijdig in aanraking kunnen komen met politiek, om hen zo bewust te maken van het openbaar bestuur en de mogelijkheden daarvan. Zij staan tenslotte symbool voor het bestuur van de toekomst. Het is goed dat de wederzijdse verwachtingen over een bepaalde kwestie en ieders rol daarin, vooraf helder zijn. Dat bevordert de samenwerking tussen gemeente- en jongerenraad.
1.4. Lokale democratie
Samenwerkingsverbanden
Samen sta je sterk. Dat is het uitgangspunt van samenwerkingsverbanden in de regio Barneveld. En voor zover het om uitvoerende taken gaat is dat ook een goede zaak. Lokaal Belang stelt zich echter kritisch op tegenover de democratische legitimiteit van samenwerkingsverbanden waaraan beleidsbepalende bevoegdheden zijn overgedragen. Op het moment dat belangrijke besluiten worden genomen binnen een dergelijk samenwerkingsverband waarbij onze eigen Barneveldse gemeenteraad het nakijken heeft, zijn we te ver doorgeschoten. Dan verliest de gemeenteraad haar grip en beslissingsbevoegdheid op de processen waar de gemeenteraad die moet en hoort te hebben. Een goed voorbeeld hiervan is de RES. Hier worden belangrijke besluiten over de gemeente Barneveld genomen waarbij onze directe invloed als raad en inwoners minimaal is. Immers, deze samenwerkingsverbanden hebben geen democratische legitimatie en de inwoners kunnen hier dus niet via de stembus invloed op uitoefenen. Daarom wil Lokaal Belang niet dat beleidsbepalende bevoegdheden worden overgedragen aan dit soort samenwerkingsverbanden. Daarnaast en bovendien mag een regioverband nooit een nieuwe bestuurslaag worden. Dit leidt alleen maar tot onnodige bureaucratie. Daarmee brokkelt de positie van de gemeenteraad af, hetgeen ongewenst is.
Scherpenzeel
Lokaal Belang heeft veel respect voor de autonome buurgemeenten zoals de gemeente Scherpenzeel. Het afgelopen gedwongen en mislukte fusieproces met de gemeente Scherpenzeel heeft laten zien hoe belangrijk het is dat dergelijke voorstellen voldoen aan het wettelijk beleidskader herindelingen waar draagvlak een essentieel toetsingscriterium is. Lokaal Belang hecht zeer veel waarde aan zorgvuldige processen waarbij wettelijke kaders nauwgezet worden gevolgd. Daarbij is het van belang de wens van inwoners, de autonoom genomen besluiten van een gemeente en gemeenteraad, ten diepste te respecteren. Indien in de toekomst opnieuw van hogerhand een voorstel wordt gedaan om de gemeente Scherpenzeel met de gemeente Barneveld te laten fuseren, dan is Lokaal Belang daar, gezien de enorme weerstand, op voorhand geen voorstander van.
