H6 Flora & Fauna en Dierenwelzijn
6.1 Flora en Fauna
Biodiversiteit
Biodiversiteit in de leefomgeving is van wezenlijk belang. Een goede biodiversiteit draagt bij aan een gezond ecosysteem. En helaas verkeert de biodiversiteit in een crisis. Door verstedelijking, ontbossing, landbouw, visserij en jacht nemen planten- en diersoorten in rap tempo af. Zonder snelle, ingrijpende maatregelen zullen honderdduizenden dier- en plantensoorten uitsterven en onmisbare ecosystemen verarmen. De opgave is urgent, want de afgelopen 25 jaar zijn we al 75% aan insectensoorten verloren. Dit bedreigt ook de vogelpopulatie. Natuur en biodiversiteit hebben een aantal waarden: ecologisch, recreatief en economisch. De ecologische waarde van de natuur is enorm. De natuur is een regeneratief systeem dat ons continu voorziet van voedsel, water, grondstoffen en schone lucht. De natuur staat echter onder druk en dit heeft serieuze gevolgen voor onze kwaliteit van leven. Investeren in natuur en het versterken van biodiversiteit is ook uit economisch oogpunt een verstandige zet. Een duurzaam en ecologisch verantwoorde omgeving vertaalt zich ook in een hogere waarde voor het vastgoed en recreatie. Lokaal Belang is blij met het aangenomen biodiversiteitsplan wat ruimschoots aandacht geeft aan dat wat inwoners heel belangrijk vinden; behoud en investeren in een groene omgeving. Een wens van Lokaal Belang, boomspiegels die een bijdrage leveren aan biodiversiteit, heeft een prominente plek in dit plan gekregen.
Vlinderkast Schaffelaarsebos
Wilde bijenkast Zwartebroek
Investeren en denken in kansen
Er liggen veel kansen om de biodiversiteit, de flora en fauna, te versterken en daar zet Lokaal Belang zich graag voor in. We begrijpen de noodzaak van bouwen in de gemeente Barneveld, maar de flora en fauna zou hier niet de dupe van moeten zijn. Lokaal Belang denkt dat de groei van het aantal inwoners en de versterking van de flora en fauna, hand in hand moeten gaan. Lokaal Belang ziet dit als een randvoorwaarde voor groei. Lokaal Belang wil dat uit elk groot project een nader te bepalen percentage van de opbrengst aangewend wordt voor de versterking van de flora en fauna. Daarnaast zien wij kansen door een nieuwe portefeuille flora en fauna toe te voegen aan het takenpakket van de betreffende wethouder.
Weidevogels
Het belang van weidevogels is alom bekend en weidevogels horen bij het landschap van onze mooie gemeente. Helaas worden weidevogels in Nederland, dus ook in ons mooie buitengebied bedreigd. Wat namelijk opvalt, is dat er steeds minder weidevogels in onze gemeente te horen en te zien zijn. Dit is een trend die al jaren gaande is. Ook landelijk kunnen wij de noodklok horen over dit probleem. Het gaat dus ontzettend slecht met onze weidevogel. Althans, een aantal soorten dreigt op korte termijn te verdwijnen. De grutto is daarvan wel de bekendste, maar ook de kievit horen we bijna niet meer in het voorjaar.
Provincies zijn primair verantwoordelijk voor het soortenbeleid, maar ook gemeenten kunnen hun steentje bijdragen om weidevogels te beschermen. Vooral een gemeente als de onze waar 52% van het grondoppervlak agrarische grond is. Er is voor de redding van de weidevogels op verschillende plekken voldoende vochtig kruidenrijk grasland nodig waar laat gemaaid wordt i.p.v. strakke mais- of raaigrasakkers.
Vorig najaar is het biodiversiteitsplan aangenomen met daarin aandacht voor het behoud voor weidevogels in een bestaand project. Lokaal Belang ziet graag dat bij evaluatie, herijking of nieuwe ontwikkelingen, een hoger ambitieniveau wordt nagestreefd door de gemeente en betrokken partners.
Boomspiegels
Schaapskudde
Lokaal Belang denkt dat het onderhoud van openbaar groen c.q. heidegebied ook op een andere manier vormgegeven kan worden namelijk door middel van een schaapskudde. Het heidegebied tussen Stroe en Kootwijk wordt nu reeds door een commerciële schaapskudde begraasd. Lokaal Belang wil bezien of een gemeentelijke schaapskudde met een eigen schaapherder en eigen schaapskooi tot de mogelijkheden behoort. Deze schaapskudde kan ook op andere plaatsen in de gemeente worden ingezet. Dit zou tevens leuk zijn voor het toerisme (denk aan Oud Veluwse Markt, evenementen in Voorthuizen, Garderen en Kootwijk). Lokaal Belang ziet dit als een groene manier van maaien en het is tevens van toeristische meerwaarde.
Maaibeleid
Het nieuw ingevoerde maaibeleid dient geëvalueerd te worden en op basis van ervaringen en (indien gemelde) klachten aangepast te worden. Indien het nieuwe maaibeleid leidt tot verspreiding van schadelijke onkruid/plantensoorten dient op die locaties een nadere evaluatie plaats te vinden en aanpassingen doorgevoerd te worden. Het is van belang dat bij het maaien rekening gehouden wordt met een verantwoorde balans tussen kwaliteit en het versterken van biodiversiteit.
6.2 Dierenwelzijn
Alle dieren verdienen een dierwaardig bestaan. Vele inwoners van onze gemeente hebben huisdieren waar zij heel veel plezier aan beleven. Helaas komt het toch voor dat mensen hun huisdieren verwaarlozen en/of mishandelen. Ook landbouwhuisdieren komen regelmatig in het nieuws vanwege verwaarlozing. Niemand mag echter een dier mishandelen. Niet alleen lichamelijk geweld tegen dieren is mishandeling, maar ook uithongering, verwaarlozing of het in de steek laten van een dier is mishandeling. Lokaal Belang wil dat deze dieren worden beschermd. Daarnaast is aangetoond dat er een relatie bestaat tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld, wat de ernst van het probleem extra benadrukt.
Wetgeving
In de ‘Wet Dieren’ zijn met als doel om mens en dier te beschermen twee artikelen opgenomen en heeft de rechter de mogelijkheid om een houd- en/of locatieverbod voor (huis)dieren op te leggen. Ook wordt de wet waarin staat dat het ophitsen van een dier tegen een mens strafbaar is, uitgebreid met ophitsen van dieren onderling. Dit is nu nog een overtreding, maar wordt straks een misdrijf. Lokaal Belang vindt dat de gemeente effectief en strikt moet optreden tegen bijtincidenten met agressieve honden. Lokaal Belang wil strikte handhaving van de wet, zowel in het belang van dierenwelzijn alsook ten behoeve van de veiligheid van inwoners van de gemeente Barneveld.
Dierenmishandeling en dierenverwaarlozing
Lokaal Belang vindt dat de overheid een taak heeft bij het ingrijpen in situaties waarbij het dierenwelzijn ernstig in het geding is. Dierenmishandeling en dierenverwaarlozing van zowel gezelschaps- als landbouwhuisdieren moeten daadkrachtig bestreden worden. Voor de handhaving zijn inspecteurs van de NVWA en de Dierenbescherming verantwoordelijk. Lokaal Belang wil dat ook Bijzonder Opsporingsambtenaren een rol spelen bij het signaleren en melden hiervan.
´Dierenwelzijn, een zorg van en voor ons allemaal´
Corona heeft geen positieve invloed gehad op het welzijn van huisdieren. Dat stelt Dr. Claudia Vinke, universitair docent diergedrag en dierenwelzijn aan de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Ze beantwoordt in dit artikel vragen van Mijntje Pluimers en dierenarts en voormalig lector diergezondheid en -welzijn Paul Overgaauw, beiden van Lokaal Belang. De partij heeft van dierenwelzijn een belangrijk punt gemaakt in haar verkiezingsprogramma.
Heeft u de indruk dat dierenmishandeling/verwaarlozing vaker voorkomt of is het probleem meer zichtbaar geworden door de toenemende aandacht?
,,We hebben meer huisdieren dan voorheen. Deze aantallen zijn in de coronaperiode sterk toegenomen. Helaas heeft dat ook meer probleemsituaties tot gevolg (gehad). Daarnaast speelt natuurlijk dat de problemen door meer aandacht zichtbaarder is geworden (bijvoorbeeld bij dierenwelzijnsorganisaties, politie ej politieke partijen). Aandacht en bewustwording is een belangrijk aspect. Je moet weten dat iets bestaat of gebeurt, voordat je beseft dat het een aandachtspunt is.
Wat kunt u zeggen over de relatie tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld?
Onderzoek heeft aangetoond dat hier relaties kunnen zijn en dat we er daarom bijzonder alert op moeten zijn. Dus als we bij een dier mishandeling vermoeden, kan dit gepaard gaan met huiselijk geweld en andersom. Huisdieren kunnen ook door het beleven en ervaren van heftige situaties binnenshuis, zoals ruzies met stemverheffing of erger, mentale trauma’s oplopen. Deze gezondheidsproblemen kunnen zelfs de openbare veiligheid aantasten als zo’n dier zich in zijn stress en gevoel van onveiligheid genoodzaakt voelt zich te verdedigen.´´
Heeft de coronatijd nog een bijzondere invloed gehad?
Ja, er kwamen veel nieuwe huisdiereigenaren bij (met minder ervaring op het gebied van verzorging en opvoeding). Daarnaast werden door corona ook nog alle hondenscholen gesloten en de trainingen opgeschort. Het logische gevolg: meer gedragsproblemen. Dierenartsen en diergedragstherapeuten hebben het er beslist drukker mee gekregen.
Veel pups en kittens zijn bovendien uit allerlei hoeken en gaten gekomen, waaronder ook via de malafide dierenhandel uit het buitenland en de broodfok. Dit kan resulteren in meer medische problemen en gedragsproblemen. Commerciële fokbedrijven hebben ook geen mogelijkheden (en de wil niet) om jonge dieren goed te socialiseren en voor te bereiden op een gezinsleven in een drukke samenleving. Aangezien voor gedragsontwikkeling de eerste klap een daalder waard is, zijn daardoor heel wat huisdieren slecht gesocialiseerd terechtgekomen bij -overwegend- slecht geïnformeerde en onervaren eigenaren.´´
Heeft de gemeente hier een rol in?
Om gedragsproblemen en volle asiels (met lastig herplaatsbare dieren) te voorkomen, kan preventie goed werken. Eigenaren die een huisdier willen, kunnen zich bijvoorbeeld vooraf laten informeren door een dierenarts om door te nemen wat het betekent om een huisdier te hebben; de kosten en de tijdsinvestering, maar ook het besef dat je als eigenaar verantwoordelijk bent om de nodige zorg te verlenen en je huisdier veilig te houden voor de rest van de samenleving. Ook kunnen dierenartsen eigenaren met jonge dieren informeren, bijv. bij de eerste enting, hoe je een jong dier goed moet socialiseren en voorbereiden op de toekomst. Gemeenten zouden hierover met zorggevers kunnen overleggen, zoals dierenartsen, maar ook hondenscholen, diergedragstherapeuten en asiels. Dit om in de gemeente een preventief beleid en protocollen op te zetten voor de gezamenlijke zorg voor dierenwelzijn, diergezondheid en veiligheid in de samenleving.
Zou een jaarlijks overleg met dierenartsen in de gemeente bijvoorbeeld zinvol zijn om problemen tijdig te signaleren?
De dierenarts fungeert als een spin in het web voor de gezondheids- en welzijnszorg van (landbouw)huisdieren. In die centrale rol kan de dierenarts ook informeren naar de ontwikkeling van het gedrag en/of gedragsproblemen zoals bij een ‘’consultatiebureau’’.
Op welke manier kan de gemeente de samenleving actief betrekken? Wat vindt u er bijvoorbeeld van om regelmatig informatie/tips richting burger via de gemeentepagina en sociale media te geven op het gebied van dierenwelzijn? Zou dat een positief effect hebben op de samenleving in de vorm van minder gevaar op straat en minder dieren in het asiel?
Dit kan zeker een positief effect hebben, Als de gemeente op de website informeert over hondenbelasting, kan die evengoed wijzen op het lokale dierzorgsysteem, aanschaf, dierenarts, hondenschool, opvang, uitlaatservices, trimsalon (voor de nodige vachtzorg), lokale diergedragstherapeut bij gedragsproblemen en over de gemeentelijke interventies als het mis gaat. Zo kan een hond bij verwaarlozing, mishandeling en/of recidiverende en/of ernstige bijtincidenten door de burgemeester in beslag genomen worden.’’
Artikel BK 12 maart 2022
Veilige stallen
Helaas worden wij nog steeds met enige regelmaat opgeschrikt door grote stalbranden waarbij vele dieren doodgaan. De gemeente Barneveld noteert helaas de meeste stalbranden van Nederland (periode 2012- 2020). Lokaal Belang heeft daar de afgelopen jaren regelmatig aandacht en inzet voor gevraagd en zal dat blijven doen.
Onderzoeksraad en Ministerie
De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde in 2021 dat de stalbrandveiligheid voor landbouwhuisdieren de afgelopen acht jaar is verslechterd. Het aantal dodelijke stalbranden is tussen 2012 en 2020 niet structureel afgenomen waarbij het aantal dieren dat gemiddeld per jaar omkomt ten gevolge van een stalbrand zelfs is toegenomen. De betrokken partijen geven de aanpak van stalbranden te weinig prioriteit. Het ontbreekt aan een partij die daadkracht en de verantwoordelijkheid neemt voor het eindresultaat en bijstuurt als dat niet wordt gehaald. Lokaal Belang vindt dat de gemeente hierin een actieve rol moet spelen. In een Kamerbrief uit 2021 stelt de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit dat zij samen met de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gaat bezien hoe wet- en regelgeving op het gebied van brandveiligheid van stallen aangescherpt en aangevuld kan worden.
Wetgeving een aanpak
Na al die jaren van onderzoeken en actieplannen, vindt Lokaal Belang het de hoogste tijd dat er aanvullende en strengere landelijke wetgeving gaat volgen. Wij zien graag dat de gemeente daarop waar mogelijk aandringt. Lokaal Belang is daarnaast van mening dat ook de gemeente, in samenwerking met anderen, stappen kan en moet zetten om met name bestaande stallen brandveiliger te maken. Lokaal Belang realiseert zich goed dat dit investeringen vraagt en wil inzet van de gemeente om op zoek te gaan naar financieringsmogelijkheden, bijvoorbeeld bij het Rijk en de Provincie, om ondernemers redelijkerwijs te kunnen ondersteunen bij het verbeteren van de brandveiligheid van stallen. Daarbij moet brandveiligheid beter geïntegreerd worden in andere thema’s, zoals de brongerichte en integrale aanpak van emissies uit stallen. Zo kunnen boeren makkelijker investeringen doen en wordt eventuele tegenstrijdige regelgeving voorkomen.
Verder wil Lokaal Belang dat de gemeente met behulp van de aangewezen diensten de brandveiligheid van stallen regelmatig controleert. Lokaal Belang wil ook dat de gemeente de brandveiligheid van stallen gaat stimuleren, zoals de aanwezigheid van sprinklers, brandmelders en onderverdeling van stallen in kleine compartimenten. Mochten er signalen zijn dat de brandveiligheid in stallen aanleiding geeft tot zorgen, dan moet de gemeente in het overleg met de betrokken diensten deze controle en handhaving op brandveiligheid als prioriteit aanmerken zodat de diensten ernaar kunnen handelen.
Megastallen
De laatste jaren is het aantal agrarische bedrijven in onze gemeente verminderd. Maar in die jaren is het aantal dieren nauwelijks verminderd. Een belangrijke reden daarvoor is de enorme toename van megastallen. Volgens Alterra (Universiteit Wageningen) huisvesten megastallen minimaal 7.500 vleesvarkens, 220.000 vleeskuikens, 120.000 leghennen of 2.500 kalveren per stal. Lokaal Belang wil geen verdere groei van het aantal megastallen in onze gemeente. Allereerst verdringen megastallen de kleinere familiebedrijven. Daarnaast is de neerslag van fijnstof in onze regio veel te hoog vergeleken met andere Gelderse regio’s.
Dierenasiel
In de gemeente kennen wij dierenasiel Levenslust. Zij doen goed werk. Dieren zonder baasje worden er liefdevol opgevangen en krijgen de verzorging die ze verdienen en zo hoort het ook. Lokaal Belang vindt het goed functioneren van het asiel belangrijk en vindt dat er niet bezuinigd mag worden op het dierenasiel. Sterker nog, Lokaal Belang ziet graag dat de gemeente indien noodzakelijk en gewenst investeert in uitbreiding.
Dierenambulance
De vorig jaar opgerichte Dierenambulance Barneveld vervult een belangrijke rol bij het helpen van dieren in nood, zoals het vangen en transporteren van gewonde, zieke en dode dieren. Deze dierenambulance wordt grotendeels gerund door vrijwilligers en verdient hiervoor waardering in de vorm van een relevante (voldoende) financiële ondersteuning. Immers, veel van het werk dat de dierenambulance verricht is in het belang van de gemeente.
