Schriftelijke vragen LB financiele situatie Gemeente Barneveld

Geacht College,

Op basis van de organisatieverordening van de gemeenteraad artikel 42, stelt de fractie van Lokaal Belang schriftelijke vragen aangaande het meerjarenperspectief van de gemeente Barneveld, het financieel toezicht vanuit de Provincie alsmede ontwikkelingen met betrekking tot onze gemeente in de Provincie zelf.

De gemeente Barneveld staat sinds 26 januari jl. onder financieel toezicht. Door deze situatie kunnen wij als gemeenteraad niet meer zelfstandig beslissen over financiële zaken boven de 300K en het college niet over financiële zaken boven de 50K. Dit toezicht is bedoeld om het financiële belang van de nieuwe gemeente te beschermen. Dit toezicht geldt voor alle financiële besluiten die invloed kunnen hebben op de financiële positie van de huidige of de nieuw te vormen gemeente.

Daarnaast heeft de gemeente Barneveld een duidelijke opdracht van de Provincie meegekregen: “Verzet uw financiële bakens, zorg voor een structureel sluitende meerjarenbegroting, herbezin u over uw uitgaven en uw organisatiegrootte” Samenvattend: “U moet schoon door de poort komen” Los van zaken waar wij als gemeente geen directe invloed hebben (jeugdzorg, gemeentefonds) zijn er wel degelijk vele zaken waarbij het college zelf aan de knoppen zit, eigen keuzes dus. En daar wijst de Provincie nadrukkelijk naar.

Oplossingen voor deze opdracht kent maar een beperkt aantal smaken: bezuinigen, belastingen verhogen of investeringen terugdraaien, want: ”Onttrekking aan de algemene reserve als dekking voldoet niet aan het criterium van een aanvaardbare dekking, omdat hiermee het vermogen van de huidige gemeente, en daarmee ook het vermogen van een nieuw te vormen gemeente vermindert.” Overigens is het in bestuurlijk Nederland een gebruikelijke gang van zaken om structurele lasten te dekken met structurele inkomsten, wat wij als Lokaal Belang onderschrijven. Maar met deze herindeling en het financiële toezicht is dit helemaal ‘not done’.
 

1. Op de website van de gemeente Scherpenzeel vinden wij uitgebreide documentatie van het college aan de gemeenteraad die de raad op detailniveau uitlegt hoe het financieel toezicht in zijn werk gaat (zie bijlagen). Hoe kan het dat onze gemeenteraad niet een dergelijke uitleg van ons eigen college heeft gekregen? Was ons college niet voorbereid op dit financieel toezicht?
2. Waarom heeft het college ons als raad, gedurende de hele periode tot aan 26 januari jl. (vaststelling HO en financieel toezicht) ons niet actief én inhoudelijk voorbereid op en meegenomen met de gevolgen van een mogelijk preventief financieel toezicht?
3. Op welke wijze gaat het college de gemeenteraad, terwijl wij overigens al voor voldongen feiten staan, verder informeren en meenemen over de ‘ins en outs ‘ van het financieel toezicht op onze gemeente voor de komende 2 jaar?
4. Een van de zaken waar de Provincie op wijst als reden voor een negatieve meerjarenbegroting is de forse extra uitgaven voor de ODDV (+637K). Op 27 mei 2020 heeft Lokaal Belang haar zorgen uitgesproken over deze enorme verhoging en via een motie en amendement kortgezegd de wens uitgesproken dat het college in de gesprekken met de ODDV kostenreductie, soberheid & doelmatigheid nastreeft, alsmede een minimale verhoging. Wij verzochten u ook om een informatieve memo alvorens akkoord te gaan met de verhoging. U sprak geruststellende woorden en u gaf aan zich te zullen inzetten voor een kostenreductie. In de Programmabegroting 2021 bleek dat er (nog) niets terecht was gekomen van reductie voor de afdracht van onze gemeente aan de ODDV. Lokaal Belang heeft opnieuw, middels een amendement verzocht om een kostenreductie. U heeft ons als college medegedeeld dat u zich zult inzetten voor een reductie. Aangezien wij inmiddels in 2021 zitten:
   a. Hoe staat het met de gesprekken met de ODDV voor een kostenreductie voor de gemeente Barneveld?
   b. Is het gelukt om dit forse bedrag naar beneden te krijgen? Graag een toelichting.
5. De provincie gaf aan dat de gemeente Barneveld ‘ruim in haar jas’ zit, boven het landelijk gemiddelde, als het gaat om de organisatie. Sinds 2018 (peildatum 1 januari 2018) is de organisatie aanzienlijk uitgebreid met zo’n 50 fte (totaal 444,78 fte). Ook financieel kost dit een flinke berg geld. Uiteraard vindt Lokaal belang dat het werk dat gedaan móet worden, gedaan moet kúnnen worden. Tijdens discussie in de commissie (2 februari) en de raad (3 februari) van vorige week heeft onze fractie nadrukkelijk stilgestaan bij onze ruime organisatie (o.a. m.b.t. thuiswerken) in relatie tot de opdracht van de Provincie.
   Een van de vragen was: “Wat gaat de wethouder doen met deze investering in relatie tot de eis van de provincie om te komen tot een sluitende meerjarenbegroting. Gaan er bezuinigingen komen? Worden investeringen teruggedraaid of de belastingen verhoogd?”
   Helaas kwam er geen duidelijk antwoord. Dus nogmaals: Wat gaat het college doen om een sluitende meerjarenbegroting te krijgen?
6. In uw antwoorden op onze schriftelijke vragen over de thuiswerkregeling zegt u bij vraag 16: “Tijdens de begrotingsbespreking 2021 is de wens uitgesproken om als raad betrokken te zijn bij de voorbereiding van een structureel sluitende meerjarenbegroting van de gemeente Barneveld. Hieraan zullen we uitvoering geven.” U gaf op 11 november jl. inderdaad aan dat u graag “samen met de raad aan het werk wil gaan om scenario’s voor een sluitende meerjarenbegroting te realiseren”. Aangezien u bij de behandeling van de Programmabegroting van 2021 in november jl. maatregelen om de meerjarenbegroting sluitend te krijgen voor u uitgeschoven heeft, de opdracht van de Provincie is dat u bij de behandeling van de Kadernota 2022 met maatregelen voor een sluitende meerjarenbegroting komt en deze Kadernota over een dikke 3 maanden in concept gereed moet zijn; de tijd dringt.
   a. Wat is de stand van zaken van deze samenwerking?
   b. Werkgroep sluitende meerjarenbegroting: In een eerder stadium al, heeft Lokaal Belang zowel de gemeenteraad als het college laten weten grote bezwaren te zien in dit construct (zie bijlage). In een democratie én een bestuurlijk systeem dat gestoeld is op dualisme, is de scheiding tussen de diverse rollen en daarbij behorende verantwoordelijkheden, essentieel. Het traject om te komen tot een sluitende meerjarenbegroting hoort bij het college van B&W van de gemeente Barneveld. Dat is uw taak, uw werk. De raad stemt met deze begroting in (of niet) en controleert vervolgens de uitwerking. Wij hebben daarom afgezien van deelname aan deze werkgroep en u opgeroepen in zijn geheel af te zien van deze werkgroep. We vinden het jammer na 2 maanden nog geen reactie te hebben ontvangen, maar we maken uit uw beantwoording van vraag 16 op dat u deze werkgroep daadwerkelijk doorzet. Waarom? Graag een toelichting, ook in het licht van bovenstaande (dualisme, functiescheidingen).
7. Tijdens de PS vergadering van 10 februari jl. werd de gedeputeerde bevraagd over onze financiële situatie in relatie tot onze organisatie. Hij gaf aan dat ‘’De gemeente Barneveld hoeft er geen personeel erbij, maar dat kan niet betekenen dat al het personeel van Scherpenzeel straks thuis zit.”
   Tijdens de behandeling van de Programmabegroting heeft Lokaal Belang, naast de zorgen over de forse extra uitgaven voor de eigen organisatie (+500K incidenteel en +1,2 miljoen structureel voor de eigen organisatie met een totaal van al ruim 23 miljoen) ook haar zorgen geuit over de forse extra kosten voor inhuur van 5 miljoen euro. Onlangs is daar over doorgepraat waarbij het college zelfs 85K extra vroeg voor ‘budget werving en selectie’ (B 4.3, 7 oktober 2020) ten behoeve van werving personeel. Nu erkent Lokaal Belang natuurlijk het belang van goed personeel. Maar:
   a. Wilt u in gesprek gaan met de gedeputeerde Markink en hem bevragen over de inhoud van zijn opmerking en ons laten weten wat daaruit gekomen is?
   b. Wil het college nou wel of geen extra personeel?
   c. Gaat het college zich herbezinnen op (de omvang van) de eigen organisatie in relatie tot de opdracht van de Provincie en de opmerkingen over de organisatie van de gemeente Barneveld? Graag een toelichting.

Vriendelijke groeten,
Mijntje Pluimers-Foeken
10 februari 2021

Bijlage:

1. 2021-15 Memo Financieel Arhi toezicht, gemeente Scherpenzeel, 2 februari 2021
2. 2021-15a Bijlage 1 Memo Financieel Arhi toezicht, gemeente Scherpenzeel, 2 februari 2021
3. Reactie LB werkgroep structurele sluitende begroting, 14 december 2020